Typy inteligencji

Przyzwyczajeni jesteśmy do standardowych testów na inteligencję, które za pomocą sumy punktów określają nasz intelektualny potencjał. Ale czy to może być tak proste? Czy nasz iloraz inteligencji można zwyczajnie zmierzyć i umieścić w określonym punkcie na jednowymiarowej skali?

Howard Gardner mówi: NIE

Ponad 20 lat temu amerykański psycholog Howard Gardner na podstawie szeroko zakrojonych eksperymentów opracował teorię „inteligencji wielorakiej”. Według tego badacza dotychczasowe jednowymiarowe podejście do badań nad ilorazem inteligencji i stosowane testy IQ wytwarzały niepełny i wadliwy obraz intelektualnego potencjału jednostki. Gardner stwierdził, że w każdym poszczególnym człowieku rozwijają się różne typy inteligencji. Do dziś psycholog sklasyfikował 8 typów inteligencji (plus jeden dodatkowy, którego do dziś nie zdążył opisać). Te „inteligencje” mogą znajdować się na rozmaitych poziomach rozwoju, w zależności od tego, które z nich ćwiczymy w toku naszego życia, a które odstawiamy na dalszy plan. Możemy przecież być na przykład genialnymi matematykami i jednocześnie nie potrafić odróżnić konia od osła.

W teorii Howarda Gardnera zawarte są dwa przełomowe dla psychologii twierdzenia. Po pierwsze, inteligencja nie jest jednowymiarowa. Po drugie, poszczególne typy inteligencji można rozwijać, ćwiczyć i udoskonalać. Nasze IQ nie jest więc według niego stałe i dziedziczone za pomocą genów. Każdy z nas może być, przy wystarczającym wysiłku, geniuszem w swojej dziedzinie. Nie ma więc na co czekać – trzeba odkryć w czym jesteśmy dobrzy i stać się jeszcze lepszymi!

Typy inteligencji według Howarda Gardnera

  1. Inteligencja językowa: ten typ inteligencji charakteryzuje wrażliwość na język, zarówno mówiony, jak i pisany; osoby o wysokiej inteligencji językowej z łatwością wyrażają swoje myśli za pomocą słów, a także zapamiętują informacje w tej właśnie formie; posiadanie rozwiniętej inteligencji językowej sprawia, że łatwo uczymy się języków obcych.
  2. Inteligencja logiczno-matematyczna: polega głównie na umiejętności analizowania problemów i sytuacji w sposób wysoce logiczny; ten typ inteligencji sprawia, że z łatwością dostrzegamy prawidłowości i powtarzalne wzorce; osoby o inteligencji logiczno-matematycznej lubią również rozwiązywać łamigłówki i tajemnice, a także nie mają problemu z nowymi elektronicznymi gadżetami.
  3. Inteligencja muzyczna: tak samo jak inteligencję językową ma się do słów i konstrukcji językowych, tak inteligencja muzyczna funkcjonuje w świecie dźwięków, tonacji i rytmów.
  4. Inteligencja ruchowa: ponieważ Howard Gardner uznaje, że aktywność fizyczna i psychologiczna są ściśle połączone, to umiejętność koordynowania ruchów ciała poprzez mózg również jest typem inteligencji.
  5. Inteligencja przestrzenna: rozpoznawanie wzorców, kształtów, miejsc, łatwe poruszanie się w przestrzeni; osoby o wysokiej inteligencji przestrzennej są dobre w układaniu puzzli, doceniają sztukę, a zwłaszcza fotografię, oraz wolą geometrię od algebry.
  6. Inteligencja interpersonalna: jest odpowiedzialna za kontakty międzyludzkie; osoby o rozwiniętej inteligencji interpersonalnej dobrze czują się w towarzystwie, z łatwością odgadują intencje, motywy i uczucia innych, wiedzą gdy ktoś kłamie; często ten typ inteligencji wykorzystywany jest w celu wpływania na innych (wszelkiego rodzaju przywódcy, sprzedawcy, a także nauczyciele muszą mieć wysoko rozwinięte zdolności interpersonalne).
  7. Inteligencja intrapersonalna: czyli umiejętność rozumienie siebie; wbrew pozorom, nie każdy dobrze odczytuje własne potrzeby, uczucie i obawy; dobra znajomość siebie jest pod wieloma względami kluczem do szczęścia.
  8. Inteligencja naturalistyczna: sprawia, że dobrze rozumiemy otaczające nas środowisko naturalne, lubimy w nim przebywać i z łatwością się w nim poruszamy; osoby o wysoko rozwiniętej inteligencji naturalistycznej lubią obserwować naturę, zbierać rośliny i rozpoznawać przy pomocy drobnych szczegółów różnice pomiędzy przedstawicielami różnych gatunków zwierząt czy roślin.
  9. Inteligencja egzystencjalna: to dziewiąty typ inteligencji, który nie został jeszcze przez Gardnera dodany do klasyfikacji; osoba obdarzona inteligencją egzystencjalną zajmuje się przede wszystkim rozważaniami na tematy dotyczące życia, śmierci, sensu istnienia itd.; inteligencja egzystencjalna to domena filozofów.

Jedna, dwie, czy dziewięć?

Klasyfikacja inteligencji wielorakiej wg Gardnera, w przeciwieństwie do powszechnie nam znanych testów IQ, nie ma na celu określenia naszego potencjału czy umiejętności. Gardner nie chce byśmy stali się więźniami ilorazu inteligencji. Zadaniem jakie postawił przed nami, jest uświadomienie sobie, że świat ma wiele wymiarów, a my, przy odpowiednim nakładzie pracy, możemy zgłębić każdy z nich. Nie ma więc co narzekać, że w czymś nie jesteśmy dobrzy, a coś innego w ogóle nam nie wchodzi. Czas zwyczajnie wziąć się do roboty.

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.